Trajediya Evîna Ferhad û Girêdana bi Kurdistanê re

Hewlêr – Kurdistan – Şîrîn, navê keybanû û qralîçeyeke efsanewî ye ku di Şahnameya Fîrdewsî û gelek çîrokên Îranî de derbas dibe. Kesayetiyeke ku bi dîrok, evîn û wêjeyê ve girêdayî ye, Şîrîn bi taybetî di çanda Kurdî de jî cîhekî taybet digire û evîna wê ya bi Ferhad re di nav gelê Kurd de bûye sembol.

Eslê Şîrîn Di Navbera Nakokiyan de:

Di derbarê eslê Şîrîn de nêrînên cuda hene. Hinek dibêjin Farisî ye, hinek dibêjin Ermenî ye û hinek jî dibêjin Rumî ye. Şahname wê wekî Farisî dide nasîn, lê nivîskarê Tarîx-ê Guzîdeyê dibêje ew keça padîşahê Ermeniyan bû. Hin vebêjer jî wê wekî Rumî dihesibînin, ku dibêjin ew keça Qeyser e, yê ku di Şahnameyê de wekî Meryem tê binavkirin, û dibe ku navê Şîrîn ji Îrînî an Sîra hatibe guhertin.

Evîna Bi Kîsra Perwîz re:

Çîroka evîna Şîrîn ya bi Kîsra Perwîz re, dema Perwîz ji bavê xwe Hormiz direve, dest pê dike. Mîrxwend behs dike ku Şîrîn di xizmeta kesayetiyekî Farisî de bû û Xosrow Perwîz di ciwaniya xwe de serdana mala wî kesayetiyî dikir. Li wir Şîrîn dibîne, evîndarê wê dibe û zengîleke dide wê. Dema xwediyê malê pê dihese, ferman dide ku wê xeniqînin, lê Şîrîn direve û xwe dispêre dêrekê. Dema Xosrow dibe padîşah, Şîrîn zengilê jê re dişîne, Xosrow wê bi bîr tîne û wê dibe qesra xwe.

Trajediya Evîna Ferhad û Girêdana bi Kurdistanê re:

Lêbelê, çîrokeke din a evîna Şîrîn bi Ferhad re heye ku ew jî evîndarê wê bû. Dema Perwîz pê dihese, Ferhadê dide ber karê şikandina rêyekê li Çiyayê Bêstûnê, ku yek ji çiyayên Kurdistanê ye. Perwîz jê re soz dide ku dema karê wî biqede, wê Şîrînê bide wî. Lê Ferhad dema rê dişkîne û nêzîkî bidawîbûnê ye, Perwîz kesekî dişîne ku bi derew jê re bibêje Şîrîn miriye. Ferhad jî mîna Mecnûnê Leylê, bûye mînakek ji bo evîna mezin û trajîk, ku bi çiyayên Kurdistanê ve hatiye girêdan.

Bandora Wêjeyî û Cihê Şîrîn di Çanda Kurdî de:

Çîroka Şîrîn gelek caran di wêjeya Farsî û Tirkî de hatiye nivîsandin. Helbestvanên Farsî yên wekî Nîzamî Gencewî û Xosrow Dehlewî, û helbestvanên Tirkî yên wekî Şeyxî, Etaî û Ahî, 'Xosrow û Şîrîn' nivîsandine. Herwiha, 'Ferhad û Şîrîn' jî ji aliyê helbestvanê Farsî Wehşî Bafqî û helbestvanê Tirkî Newayî ve hatiye nivîsandin. Gelek helbestvanên din jî di berhemên xwe de behsa wê kirine.

Di wêjeya Kurdî de jî çend çîrok hene ku evîna pak û bedew a di navbera Ferhad û Şîrîn de nîşan didin û wê nêzî çîroka evînê ya navdar a Mem û Zîn dikin, ku her du jî sembolên evîna bêdawî û trajîk in. Şîrîn di çîrokên Hezar û Yek Şevî de jî derbas dibe, û Qralîçe Şîrîn bûye kesayetiyeke berbiçav ji ber sebir û têgihîştina xwe ya ku pê dihate naskirin. Ev yek, Şîrînê dike ne tenê qralîçeyeke dîrokî, lê belê semboleke çandî ya ku sînoran derbas dike û di dilê gelan de, bi taybetî Kurdan, cih digire.