Eco-nationalism: Netewperweriya Jîngehî ya Berfireh Dibin

Li gorî gotareke nû ya Abdûlrehman Sîdîq, "Eco-nationalism" an jî netewperweriya jîngehî, têgeheke nû ye ku hesta netewî û parastina jîngehê bi hev ve girêdide. Ev fikir baweriyê xurt dike ku xwezayê û çavkaniyên jîngehî û parastina wan, bingeheke esasî ne di avahiya nasname û dîroka her netewe û herêmekê de.

Bingehên Eco-nationalismê:
Gotar şeş bingehên sereke yên Eco-nationalismê destnîşan dike:
Jîngeha Xwecîhî û di Sînorên Xwe de: Girîngiya parastina jîngeha taybet a herêmekê.
Peywendiya Rûhî û Giyanî ya di Navbera Welatî û Jîngehê de: Têkiliya kûr a mirovan bi xwezaya xwe ve.
Jîngeh û Mirov Yek Yekîneya Temamkariyê ya Bê Cûdahî ne: Parastina hevdu ya mirov û jîngehê.
Hevsengî di Navbera Şanaziya bi Jîngeha Xwecîhî û Girîngîdana bi Jîngeha Cîhanî: Tevgerîna herêmî bi perspektîfeke cîhanî.
Xurtkirina Çavkaniyên Navxweyî û Sînordarkirina Pişta xwe bi Enerjiya Derve: Serxwebûna enerjiyê.
Kêmkirina Avêtî û Zêdekirina Dubare Bikaranînê: Rêveberiya gilêş û çopê ya berpirsiyar.

Sûdên Eco-nationalismê:
Li gorî Sîdîq, Eco-nationalism xwedî çend sûdên girîng e:
Amûreke Dînamîkî ji bo Berjewendiyên Navxweyî: Bi rêya piştgirîya gel ji bo înîsiyatîfên jîngehî yên netewî.
Lihevhatina Tecrûbe û Ramanên Cîhanî: Adaptekirina peymanên navneteweyî yên jîngehê.
Kêmkirina Girêdanê bi Derve re: Pêşxistina çareseriyên jîngehî yên domdar ên xwecîhî.
Parastina Aborî û Pîşesaziya Navxweyî: Bi kêmkirina îthalatê û pêşxistina aboriya kesk.
Parastina Jîngehê ji bo Nifşên Niha û Paşerojê: Berpirsiyariya demdirêj.
Rêzgirtina ji Serweriya Netewî re: Di dîtin û pêkanîna çareseriyan de.
Rizgarbûna ji Kêmasiyên Peymanên Navneteweyî: yên ku dibe ji bo berjewendiyên hin welatan bin.

Tecrûbeyên Eco-nationalismê li Hin Welatan:
Gotar çend mînakên welatan pêşkêş dike ku Eco-nationalismê bi serfirazî pêk anîne:
Amerîka: Şanaziya netewî bi bedewiya xwezayî bûye sedema damezrandina parkên neteweyî.
Îzlanda: Bikaranîna berfireh a enerjiya germiya erdê wekî serbilindiyeke netewî û serxwebûna enerjiyê tê dîtin.
Macaristan: Di siyasetên "Partiya Fidesz" de, Serokwezîr Viktor Orbán parastina jîngehê wekî bingeheke serweriya neteweyî pêş xistiye, kompanyayên pirneteweyî kontrol kiriye û piştgiriya hilberîna xwecî kiriye.
Hindistan: Eco-nationalism ji bo xurtkirina îstîqrara aborî bi rêya enerjiya nûjenkirî, kevneşopiyên eşîran, çandiniya organîk û bikaranîna rêbazên kevnar ên parastina avê (wek karez) hatiye bikaranîn.
Norwêc: Petrol ji bo çavkaniyên enerjiya nûjenkirî tê bikaranîn, pêşeroja nifşan tê parastin, wesayîtên elektrîkî têne teşwîqkirin û cihêrengiya biyolojîkî tê parastin.

Astengiyên Li Pêş Eco-nationalismê:
Tevî sûdên wê, Eco-nationalism bi hin astengiyan re jî rû bi rû ye:
Dabirîn ji Cîhanê: Dibe ku girêdana parastina jîngehê bi nasnameya neteweyî ve bibe sedema dûrketin ji tecrûbe û pêşketinên cîhanî.
Kêmkirina Hevkariya Navneteweyî: Dibe ku asta hevkariya navneteweyî di warê jîngehê de kêm bibe.
Têkçûna Peywendiyên Welatan: Dibe ku ji ber berjewendiyên taybet zirarê bide têkiliyên di navbera welatan de.

Paşeroja Eco-nationalismê:
Tê pêşbînîkirin ku Eco-nationalism di pêşerojê de bêtir pêş bikeve ji ber van faktoran:
Dahênan di Enerjiya Nûjenkirî û Teknolojiya Zêde: Pêşketinên teknolojîk.
Beşdariya Çalak a Ciwanan: Bi rêya torên civakî.
Şoreşeke Çandî: Ji bo vejandina kevneşopî û mîrasa xwecîhî.
Sîstemeke Rêveberiya Jîngehî ya Nû: Bi yekkirina teknolojiya nû, çanda kevnar û kapasîteyên ciwanan.
Gotar ronî dike ku Eco-nationalism potansiyela mezin heye ku bibe hêzeke bihêz ji bo parastina jîngehê û pêşxistina nasnameya neteweyî di heman demê de.

Abdûlrehman Sîdîq