Rewşa Birca Belekê Di Parlemena Tirkiyê de Gotûbêjkirin

Parlamenterê DEM Partiyê Zekî Îrmez, rewşa Birca Belek a dîrokî ya li Cizîrê xiste rojeva Parlemena Tirkiye.

Gotûbêja Birca Belekê Kete Rojeva Parlemena Tirkiye

Li Cizîra Şirnexê, beşa hundirîn a Birca Belek ku dîroka wê digihîje salên 4 hezarî berî Zayînê, tevî ku pêvajoya restorasyonê temam bûye jî ji gel re nehatiye vekirin.

Parlamenterê Şirnexê yê Partiya Wekhevî û Demokrasiya Gelan (DEM Partî) Zekî Îrmez, rewşa navborî bi daxwaza bersivandinê ji Wezîrê Çand û Turîzmê Mehmet Nûrî Ersoy re xiste rojeva Parlemena Tirkiye.

Di pêşniyara Îrmez de hate bibîrxistin ku di sala 2016an de avahiya beşa hundirîn a Birca Belekê ji aliyê şaredariya qeyyumê ve ji Komeleya Çand, Huner û Pêşketinê ya Belekê re hatiye destnîşankirin. Hate gotin ku ev avahî demeke dirêj ji bo "çalakiyên şexsî û siyasî" hatiye bikaranîn û di sala 2020an de jî ji aliyê Wezareta Çand û Turîzmê ve biryara veguherandina wê bo muzeyekê hatiye girtin. Hate diyar kirin ku teblîxatên ji bo valakirina komeleyê bê encam mane û ji ber vê yekê pêvajo asê maye.

Îrmez, ev pirs ji Wezaretê kirin:

Ji bo valakirina avahiya têkildar çend serlêdan hatine kirin?

Tevî daxwaza valakirinê, çima avahî radestî Wezaretê nehatiye kirin?

Wezaret dê li dijî dagirkirina avahiyê kîjan gavan bavêje?

Heta niha der barê sûrên Birca Belekê de çi cure xebat hatine kirin?

Bersiva Wezaretê:

Wezareta Çand û Turîzmê, di bersiva xwe ya ji bo pêşniyarê de, eşkere kir ku xebatên restorasyonê yên di şeş avahiyên dîrokî yên li Navkelhê (Îçkale) de di sala 2021an de dest pê kiribûn, di dawiya sala 2024an de temam bûne. Lê belê, xebatên ku di sala 2025an de di avahiyê de didomin, daxuyaniya Wezaretê derew dikin.

Wezaret her wiha diyar kir ku xebatên projeyê ji aliyê Lijneya Parastina Mîrateyên Çandî ya Amedê ve hatine erêkirin û hemû kar û barên wekî rêkûpêkkirina derdorê jî temam bûne.

Di bersiva der barê Birca Belekê de hate gotin ku, "Der barê avahiya navborî de heta niha tu proje an jî xebateke restorasyonê nehatiye kirin." Wezaret ragihand ku avahiya dîrokî ji derveyî pêvajoya restorasyonê maye û di bin çavdêriya wan de nehatiye xistin.

Rola Birca Belek di dîroka Kurdan de

Rola Birca Belek di dîroka Kurdan de girîng e, ji ber ku ew ne tenê avahiyek dîrokî ye, lê di heman demê de sembolek berxwedan û nasnameya çandî ya Cizîrê û herêma Botanê ye. Li vir çend xalên girîng hene ku rola wê di dîroka Kurdan de destnîşan dikin:

Navenda Cihnişînî û Parastinê: Birca Belek, wekî beşek ji Kela Cizîrê, bi hezaran salan wekî xalek stratejîk a parastinê û navenda rêveberiyê xizmetê kiriye. Cizîr ji bo Kurdan her dem bajarekî girîng bûye, nemaze di serdema mîrîtiyan de, û ev birc jî di parastina bajêr de rolek sereke lîstiye.

Mîrateya Mîrîtiya Botan: Cizîr paytexta Mîrîtiya Botan bû, ku yek ji mîrîtiyên herî bi hêz û navdar ên Kurdan bû. Birca Belek şahidê gelek bûyerên dîrokî yên vê mîrîtiyê ye, tevî serhildan û berxwedanên li dijî hêzên derve. Ew wekî sembolek serweriya Kurdan di wê serdemê de tê dîtin.

Bîreweriya Gel: Birca Belek di bîreweriya gelê Cizîrê û Kurdan de cihekî taybet digire. Ew ne tenê kevir û ax e, lê belê nîşana hebûna dîrokî û çandî ya Kurdan e li vê herêmê. Her çend detayên tam ên rola wê di hin bûyerên taybet de kêm bin jî, hebûna wê ya domdar bi dîroka Kurdan re hatiye girêdan.

Têkiliya bi Çand û Wêjeya Kurdî re: Cizîr xwediyê dîrokek dewlemend e di warê çand û wêjeya Kurdî de. Gelek helbestvan, nivîskar û zanayên Kurd ji Cizîrê derketine. Her çend rasterast behsa Birca Belekê di hemû berhemên wan de tune be jî, avahiyên dîrokî yên wekî wê beşek in ji paşxaneya çandî ya ku ev berhem lê hatine afirandin.

Sembola Berxwedana Nûjen: Di serdema niha de, rewşa Birca Belekê û nebûna vekirina wê ji gel re, wekî mijareke siyasî û civakî derketiye pêş. Ev jî nîşan dide ku ev birc, wekî mîrasekî çandî, di têkoşîna ji bo mafên çandî û parastina nasnameyê de jî xwedî roleke girîng e. Gotûbêja li ser wê di Perlemena Tirkiyê de, vê girîngiyê hê bêtir derdixe holê.

Bi kurtasî, Birca Belek ji bo dîroka Kurdan ne tenê avahiyek kevn e, lê ew sembolek dîrokî ya Kela Cizîrê, Mîrîtiya Botan û nasnameya çandî ya Kurdan e ku heta îro jî bandora xwe didomîne.