Kurdên Bajarê Tokatê: Çand û Dîroka Wan bi Zindî Maye

Li gundê Yücepınar ê girêdayî navçeya Zile ya bajarê Tokatê, civakek ji Kurdên Alevî dijî ku tevî koçberî û zextên dîrokî, çand û zimanê xwe parastine. Ev gund, ku bi Kurdî jê re "Karıköy" (Gundê Jinan) tê gotin, ji ber bûyereke dîrokî ev nav lê hatiye kirin; dema şer bûye û hemû mêr çûne eniya şer, jineke gund bûye muxtar.

Niştecihên gund diyar dikin ku ew bi eslê xwe ji Meletiyê ne û berî ku li bajarê Tokatê bicîh bibin, ji Sêwas, Çorum û Yozgatê re koçber bûne. Tê texmînkirin ku nêzîkî 250-300 sal in li vir dijîn. Gelek ji wan ji ber serhildana Şêx Seîd ji cih û warên xwe bûne û bi Zorê hatine Tokatê.

Gundî, ku bi piranî Alevî ne, bi zimanê xwe yê Kurdî diaxivin û bi çanda xwe ve girêdayî ne. Ew qala adet û baweriyên xwe dikin, wekî rojiya Xizirê ya 3 rojan û rojiya 12 îmamî ya 12 rojan, ku di van rojiyan de av vexwarin û serjêkirina ajalan qedexe ye. Jinên gund bi hev re nanê haşhaşê, patîle û kutilkan çêdikin, ku ev xwarinên herêmî yên Tokatê ne.

Di derbarê zewacê de, jinên gund çîrokeke balkêş vedibêjin. Yek ji wan diyar dike ku ew bi Sunnîyeke re zewiciye û di nav wan de tu cudahî nayê dîtin. Ew tekez dikin ku di nav Alevî û Sunnîyan de cudahî tune ye û zarokên xwe jî li gorî çanda Alevî mezin kirine.

Roja pêncşemê ji bo wan rojeke taybet e; ew rojiyê digirin û êvarê xwarinên xwe (lokme) li gund belav dikin. Di demên berê de, cejn bi coşeke mezin dihatin pîrozkirin. Ciwan û pîr hemû dihatin ba hev, lîstikan dilîstin, stranan digotin û serdana mezinên xwe dikirin. Lê belê îro, ew cejnên kevnar nema ne û her tişt hatiye guhertin.