Tolan: Divê Peykerê Mîr Elî Begê Êzdî li Geliya bi Navê Wî Bê Danîn

Geliyê Mîr Elî Begê Êzdî – Nivîskar Kemal Tolan ku lêkolîner û berhevkarê kevneşopiyên Êzdiyan bi nav û deng e, li ser rûpela xwe ya fermî ya tora civakiya facebookê banga danîna peykerekî ji bo Mîr Elî Begê Êzdî li Geliyê Mîr Elî Begê dike, ku bi navê wî bi xwe jî tê nasîn. Tolan di nivîsa xwe de, ku tê de hinek ji dîroka Mîrê Êzdiyan jî vedibêje, tekezî li ser girîngiya vê daxwazê dike.

Mîr Elî Begê Êzdî – Serokekî li Dijî Zilmê

Mîr Elî Beg di sedsala 17-em û destpêka 18-em de jiyaye, di demekê de ku Kurdistan di navbera hêzên Osmanî û Safewiyan (Qacaran) de parçe bûbû û Êzdî rastî qirkirin û komkujîkirinê dihatin. Tolan diyar dike ku Elî Beg di nav Êzdiyan de wekî "Mîrê Mezin" tê naskirin, serokê tevahiya êl û aşîretên Êzdiyan bûye ku bi giranî li Şêxan, Şingal û çiyayên Hekariyê dijiyan girêdayî wî bûne.

Di wê demê de, Osmaniyan gelek caran fermanên tund didan ji bo guhertina baweriya Êzdiyan an jî belavkirina wan. Lê Mîr Elî Beg li dijî van ferman û kuştinên Osmaniyan yên ne tenê li dijî Êzdiyan, lê bi giştî li dijî gelên Kurdistanê, derketiye û berxwedaneke mezin nîşan daye.

Dawiya Xayînane û Çarenûsa Mîrê Kore

Mixabin, Tolan destnîşan dike ku Mîr Elî Beg di sala 1832 de, bi destê Mîrê Kurdê Misilman, Muhammedê Rewandizî (Mîrê Kore), bi xayîntî hatiye kuştin. Geliyê ku îro li ser xeta Îran û Başûrê Kurdistanê (li Şarezor, Penciwen, Helebce û deverên dorhêlê) bi navê Elî Begê Mîrê Êzdiyan tê naskirin, cihê vê dîroka bi êş e.

Balkêş e ku, çar sal piştî kuştina Mîr Elî Beg, di sala 1836 de, Osmaniyan Mîr Muhemmed (Mîrê Kore) di nava Deryaya Reş de xeniqandine.

Daxwaza Peykerekî Ji Bo Bîranînê

Kemal Tolan, wekî Êzdiyek, nerazîbûna xwe tîne ziman ku "şerm dike" ku here bajarê Rewandûzê û li wir "Peykerê Mihemed Paşa" (Mîrê Kore) bibîne. Ji ber vê yekê, Tolan bi hêvî bang dike ku peykerê Elî Begê Mîrê Êzdiyan jî di nava vî geliyê bi navê wî de bê çikandin, da ku bîranîna serokê mezin ê Êzdiyan nemir bimîne û li hember xayîntî û zordariyê bibe sembolek.

Çavkanî:

https://www.facebook.com/KemTolan

Hinek ji ber https://chatgpt.com/c/68bbd446-cd88-8328-b0a9-426e624bfe2f

https://ku.wikipedia.org/wiki/Mîr_Muhemmed