Tobias Huch: Kurd û Tirk Ne Bira Ne

Rojnamevanê Alman Tobias Huch, di vîdeoyeke xwe ya bi navê (Türkischer Rassismus Gegen Kurden) Nijadperestiya Tirkan li dijî Kurdan de ku di nav civaka Kurd û Tirk a Almanyayê de gelek deng veda, derbarê nasnameya Kurdî û polîtîkayên asîmîlasyonê yên Tirkiyeyê de daxuyaniyên tund da. Huch, piştî ku futbolîstê Kurd Deniz Undav, yê ji tîma Stuttgartê, nasnameya xwe ya Kurdî bi eşkereyî anî ziman, ev nîqaş bi awayekî berfireh nirxand.

Huch, di vîdeoya xwe de destnîşan kir ku nerazîbûnên faşîstên Tirk ên li Tirkiye û Almanyayê yên li hemberî daxuyaniya Undav, pirsgirêkeke mezin derxistiye holê. Wî bi tundî ev nêrîn rexne kir û got: "Kurdek ku dibêje ew Kurd e, nayê xwestin." Huch, her wiha bal kişand ser gotinên ku dibêjin "Walla Kurd û Tirk bira ne" û wiha pê de çû: "Na, ew ne bira ne, ji bilî eger em di berawirdiya Incîlê de behsa Qabîl û Habîl bikin, ku Qabîl birayê xwe Habîl kuşt. Kurd û Tirk wê demê bira dibin, eger aliyê Tirk di dawiyê de li hemû sûcên ku di sedsalên dawî de kirine, xwedî derkeve."

Rojnamevanê Alman her wiha tekez kir ku dîroka Komara Tirkiyeyê ne dîrokek asayî ye, lê "tomareke tawanbaran e." Wî komkujiya Dêrsimê û zordariya li ser Kurdan wek mînak destnîşan kir. Huch, diyar kir ku li Tirkiyeyê heta niha jî qedexe ye ku mirov li ser jenosîda Ermenî, Aramî û Pontos-Yewnanan biaxive, û ev yek nîşan dide ku Tirkiye hîna jî xwedî li rabirdûya xwe dernakeve.

Huch, di axaftina xwe de bal kişand ser qedexekirina zimanê Kurdî û wiha got: "Axaftina bi Kurdî ne zimanê PKKê ye. Ew etnos e û mirov xwedî li nasnameya xwe derkeve, mafekî asayî ye. Û eger mirov li ser vê yekê êrîşkar be, ew nijadperest e."

Di vîdeoyê de, Huch tîşortek li xwe kiribû ku li ser navê "Amed Spor" nivîsîbû, û wî ev yek bi taybetî anî ziman. Wî rexne li wan kesên ku ji navê "Amed Spor" hez nakin girt û got: "Ez qet naxwazim navê Amed Sporê bikim devê Tirkan, ji ber ku ew qas nefret û nijadperestî li ser heye, ku divê mirov jê şerm bike. Û kesê ku bi rastî bawer dike ku Tirk û Kurd bira ne, ew di nav tiştên din de piştrast dike ku Dêrsim dîsa bibe Dêrsim."

Ev daxuyanî û nîqaşên li ser medyaya civakî, ronahiyê dide ser polîtîkayên Komara Tirkiyeyê yên li dijî nasnameya Kurdî, yên ku ji salên 1920î û vir ve bi awayekî sîstematîk têne meşandin. Van polîtîkayan, wekî koçberî, zordestî, qedexekirin û înkarkirina mafên çandî, bandorek mezin li ser civaka Kurd kiriye.

Çavkanî: Vîdeoya Rojnamevan Tobias Huch

https://www.facebook.com/reel/1532831264725797