Dilsoziya Bêrawestan bi Zimanê Kurdî re, Tevî Nexweşiya Penceşêrê

Di nîşaneyeke zelal a dilsozî û xebata bêdawî de, nivîskar û wergêrê Kurd ê navdar, Lezgînê Çalî, ragihand ku wî çapa duyemîn a pirtûkeke navdar a cîhanê, ku beriya deh salan wergerandibû, dîsa amade kiriye û daye çapê. Ev pêngava wî ya nû, ku di dema wergirtina dermanên kîmyewî yên dijwar ji bo penceşêrê de pêk hatiye, dilsoziya wî ya bêrawestan bi ziman û çanda Kurdî re nîşan dide.

Nivîskarê Kurd Çalî, ku her dem ji bo pêşxistina zimanê Kurdî cangoriyê dike, cara pêşîn di sala 2009an de çapa yekemîn a vê pirtûkê, ku wekî "yek ji pirtûkên herî zêde yên cîhanê ye ku zêdetirî çil mîlyon daneyan bi zêdetirî çil zimanan jê hatine firotin", bi piştgiriya Wezareta Rewşenbîrî çap kiribû. Wî diyar kir ku pirtûk zû di bazara pirtûkfiroşan de nemaye, lewma biryar daye ku ji bo xweragirbûna wê di destê Kurdîxwînan de, çapa duyemîn amade bike.

Di peyama xwe ya bi dilnizmî û vekirî de, Çalî ronî kir ku ev pêdaçûn û amadekirina çapa nû di demên herî dijwar ên jiyana wî de pêk hatiye. Herwiha got: "Min ev kitêb cara pêşîn li sala 2009ê li Wezareta Rewşenbîriyê çap kir. Her zû di sûkê da nema. Ev çapa wê ya duyê ye. Di ber wergirtina dermanên kîmyayî yên ji bo penceşêra xwe ra, ez bi deqê wê da çûm ve. Şaşî dibê kêmtir bûbin, her çende mirov şaşî yên xwe kêmtir dibînit (ne hema di pêdaçûna kitêban da, di hemî jiyanê da). Hîvîdarim bi dilê Kurdîxwînan bit." Ev gotinên wî, ji bilî ku girîngiya pêdaçûn û kêmkirina şaşiyan destnîşan dikin, di heman demê de wêrekiya wî ya bêhempa ya li hemberî nexweşiyê û xebata wî ya bêwestan ji bo zimanê Kurdî bi zelalî nîşan didin.

Xebata Lezgînê Çalî, nemaze di bin şert û mercên tenduristiyê yên wisa dijwar de, mînakek geş e ji bo hemî kedkarên ziman û çandê. Ew isbat dike ku hezkirina ji zimanê dayikê re çiqasî kûr e û mirov dikare di her rewşê de jî ji bo pêşketina wê bixebite. Civaka Kurdî, bi taybetî Kurdîxwîn, bi hestên germ pêşwaziya vê mizgîniyê kirin û hêviya başbûna lezgîn ji Lezgînê Çalî re xwestin. Ev pirtûka nû, ji bilî naveroka xwe ya gerdûnî, niha nirxeke manewî ya mezin jî bi xwe re tîne, ku bi keda bêhempa ya wergêrekî di demên herî zehmet de hatiye afirandin, û wê wekî sembolek ji bo têkoşîna zimanî û berxwedana mirovî bimîne.