Yekbûna Siyasî ya Kurdên Rojhilat: Derfete An Metirsî?

Koln - Almanya: Konferansa hevbeş a heft partiyên siyasî yên Rojhilatê Kurdistanê ku li Kolnê, Almanyayê hate lidarxistin, ne tenê bûyereke siyasî ya asayî bû, lê di heman demê de nîşana guhertineke bingehîn di ramana siyasî ya Kurdî de bû. Sîrwe Mahabad di gotara xwe de, girîngî û encamên vê yekbûnê dinirxîne, pirsê dike gelo ev yekbûn fersendek e an metirsiyek.

Bîranîna Jîna Emînî û Peyama "Jin, Jiyan, Azadî"

Ev kombûn di çarçoveya tevgera "Jin, Jiyan, Azadî" de pêk hat, tevgereke ku ne tenê wekî tevgereke civakî, lê di heman demê de wekî îlhamdarek ji bo ji nû ve pênasekirina siyaseta Kurdî xwe da xuyakirin. Ya ku vê konferansê ji yên din cuda dike ew e ku ji bo cara yekem di dîroka siyasî ya Kurdî ya hemdem de, hemî hêzên ku bi dehsalan di nav hev de pevçûbûn, li dora maseyek hevpar kom bûn. Lê ne ji bo dabeşkirina desthilatdariyê, lê ji bo nîqaşkirina stratejiyek hevpar di rûbirûbûna pêşketinên dîrokî de.

Wateya Yekbûna Siyasî di Konteksta Kurdên Rojhilat de

Yekbûna siyasî di vê çarçoveyê de tê wê wateyê ku hêzên siyasî yên cuda bi rastî bi hev re dixebitin da ku bigihîjin armancên giştî, lê di heman demê de cûdahiyên xwe bi awayekî avaker diparêzin. Ev tê vê wateyê ku her partî dikare taybetmendiyên xwe biparêze û di heman demê de bibe beşek ji projeyek mezintir ku di berjewendiya her kesî de ye. Vê cureya yekbûnê pêwîstî bi asteke bilind a pêşketina siyasî heye, ji ber ku her aliyek divê amade be ku beşek ji berjewendiyên xwe yên demkurt fedayî berjewendiyeke demdirêj bike ku di berjewendiya her kesî de ye.

Encamên Erênî yên Yekbûnê

Ger ev yekbûn bi awayekî rast were cîbicîkirin, dê bandorên wê li ser hemî astên jiyana siyasî û civakî ya Kurdan diyar bibin. Di asta navneteweyî de, Kurd dê wekî hêzek yekbûyî û ciddî ku planên zelal û stratejiyên diyarkirî hene derkevin. Di dîrokê de, yek ji kêmasiyên herî mezin ên siyaseta Kurdî ew bû ku hêzên cuda her yek bi tena serê xwe hewl didan bi dewlet û saziyên navneteweyî re danûstandinan bikin, lê ev yek bi piranî bûye sedema qelsbûna hemû aliyan, ji ber ku dewletan bi hêsanî dikaribûn yekî li dijî yê din bikar bînin.

Di asta navxweyî de jî, yekbûn tê wê wateyê ku çavkanî bi awayekî zîrek û bi bandor têne bikar anîn. Li şûna dubarekirina hewldanan û xizmkirinê tenê di nav deverên xwe yên bandorê de, dikarin planên yekgirtî ji bo pêşkeftina aborî û civakî ya herêmê werin çêkirin ku hemî alî beşdar bin.

Metirsiyên Parçebûnê

Lê heke ev yekbûn pêk neyê û rewşa heyî ya parçebûnê berdewam bike, Kurdên Rojhilat dê bi qeyraneke kûr û piralî re rûbirû bimînin ku bandorên wê ne tenê li ser vê nifşê, lê li ser nifşên pêşerojê jî dê hebin. Parçebûna berdewam tê vê wateyê ku hemî têkoşîna ku bi dehsalan hatiye kirin dê bi giranî winda bibe, ji ber ku li şûna ku hêz ji bo rûbirûbûna dijwariyan were komkirin, ew ê ji bo şerên navxweyî were bikar anîn. Ev jî ne tenê ji aliyê hêzan ve, lê ji aliyê civakê ve jî westandin û bêhêvîtiyê çêdike, ku di dawiyê de dibe sedema dûrketina ji karê siyasî.

Rola "Nexweşiyan" di Pêvajoya Yekbûnê de

Di vê çarçoveyê de divê balek taybet li ser wan kesên ku bi navê "nerazîbûnê" hewl didin vê pêvajoyê têk bibin, were dan. Nerazîbûna rastîn beşek xwezayî ya her pêvajoyek demokratîk e û dikare ji bo baştirkirina wê pêvajoyê bi bandor be. Lê ew nerazîbûna ku armanca wê ya rastîn têkbirin û vegerandina Kurdan bo rewşa berê ya parçebûnê ye, divê bi tundî were rastkirin. Ev yek ne bi zorê an bêdengkirina dengan, lê bi zelalkirina rastiyan û hişyarkirina civakê ji sirûştê rastîn ên wan kesên ku bi navê nerazîbûnê li dijî yekbûnê disekinin, tê kirin.

Pêşeroja Yekbûnê

Ev konferans ne tenê fersendek bû ji bo civîna serokatiyan, lê di heman demê de rêyek nû bû ji bo ramana li ser paşeroja siyasî ya Kurdan. Ya ku niha pêwîst e were kirin ew e ku ev destpêk were veguhestin xebateke domdar û biwate. Ev yek pêwîstî bi pabendbûna hemî aliyan heye, ne tenê di axaftinê de lê di kiryar û tevgerê de jî. Her weha pêwîst e civak rola xwe ya çavdêriyê bilîze û piştgirî bide wan gavan ku ber bi yekbûna rastîn ve diçin û di heman demê de li dijî wan kesên ku hewl didin têk bibin derkeve.