Êzidî yên Bakurê Kurdistanê: Banga Yekîtî û Paşerojeke Hevpar

Essen - Almanya: Di 7’ê Îlona 2025’an de, li Essena Almanyayê civîneke dîrokî ya komele, rêxistin û nûnerên gundên Êzidiyan pêk hat. Civîn ji aliyê Komeleya Akademîsyenên Êzidî (GEA) ve hat organîzekirin û weke qonaxeke nû di têkoşîna Êzidiyan de hat binavkirin. Armanca sereke ya civînê, yekkirina dengê civaka Êzidî li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê û avakirina mekanîzmayên ji bo parastina maf û nasnameya wan bû.

Necat Bozan û Îbrahîm Kûş ji rêveberiya GEA’yê, di civînê de amade bûn û bal kişandin ser girîngiya hevgirtina Êzidiyan. Di civînê de gelek mijarên krîtîk hatin gotûbêjkirin ku rasterast bandorê li jiyana Êzidiyan li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê dikin.

Pêkanîna Kongreya Êzidî: Xala herî girîng a civînê, pêşniyara avakirina "Kombûneke Giştî ya Êzidiyên ji Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê" bû. Tê payîn ku ev kombûn ji nûnerên her pênc parêzgehên sereke (Riha, Batman, Amed, Mêrdîn û Şirnex) û hemû 52 gundên Êzidî pêk were. Armanc ew e ku ev kombûn bibe saziya herî bilind a biryardar ji bo hemû karûbarên Êzidî li Tirkiyeyê, ku dê ji wir desteyek rêveberî û desteyek rêveberiya kargêrî derkeve.

Nasnameya Ola Êzidî: Yek ji daxwazên sereke yên civakê, naskirina fermî ya ola Êzidî di destûra bingehîn a Tirkiyeyê de ye.

Ewlehî û Zeviyên Desteserkerî: Dabînkirina ewlehiya Êzidiyan li herêmên wan ên resen û çareserkirina pirsgirêka zeviyên wan ên hatine desteserkirin, di rojevê de cih girt.

Naskirina Jenosîdê: Civînê her wiha banga naskirina fermî ya jenosîda li dijî Êzidiyan kir.

Avakirina Delegasyonekê: Ji bo pêkanîna van armancan, biryar hat girtin ku delegasyonek were avakirin ku di demeke nêzîk de bi partiyên siyasî yên li Tirkiyeyê re danûstandinan bike. Heta 10’ê Îlona 2025’an, her parêzgehek dê du kesan ji bo vê delegasyonê destnîşan bike.

Civîn bi nîqaşên germ û carinan jî bi nîqaşên nakok derbas bû. Lê belê, weke ku di daxuyaniya GEA’yê de hat gotin, ev nîqaş ji bo pêşxistina helwestên hevpar û diyaloga navxweyî ya Êzidî pêwîst in. GEA’yê her wiha zelal kir ku pêşniyara kongreyê niha tenê pêşniyarek e û biryareke dawîn dê bi lihevkirin û piraniyek hevpar were girtin.

Di dawiya civînê de, bangek berfireh ji hemû komele, rêxistin, civakên gundan û rûspiyên Êzidî re hat kirin ku tevlî vê pêvajoyê bibin. Di daxuyaniya GEA’yê de hat gotin, "Tenê bi hev re em dikarin nasnameya xwe biparêzin û paşeroja civaka xwe ya olî ava bikin."

Ev civîn weke gaveke girîng ji bo bihêzkirina yekîtî û têkoşîna civaka Êzidî li Bakurê Kurdistan û Tirkiyeyê tê dîtin.