Dîroka Gelê Kurd ê Azerbaycanê: Koçberî û Berxwedana Çandî

Azerbaycan: Vîdeoyeke ku ji aliyê Baku Media Center ve hatî weşandin, roniyeke berfireh dide ser dîroka Kurdên Azerbaycanê, bi taybetî li herêma Darakeand. Ev vîdeo çîroka gelê Kurd ê ku bi sedan sal in li ser axa Azerbaycanê dijîn, bi derbasbûna demên dijwar û berdewamiya parastina nasnameya xwe ya çandî, vedibêje.

Vîdeo bi dîmenên zivistanî yên bedew dest pê dike, ku tê de welatiyekî Kurd li pencereyeke maleke germ li derve temaşe dike. Dengbêjekî Kurdî stranên kevnar dibêje ku tê de hem xemgînî hem jî şahî heye. Ev stran, ku bi tenê ji aliyê Kurdan ve têne gotin, bi awayekî kûr kûrahiya dîrokî û çandî ya gelê Kurd nîşan dide.

Di dîmenên din de, pezkoviyên ku di nav berfê de digerin û çavdêrekî li ser hespê xwe, nîşan didin ku gelê Kurd bi eslê xwe gelekî koçer bûye. Ev adet û şêwaza jiyanê ya ku ji bav û kalan gihîştiye wan, îro jî li hin deveran berdewam dike. Jiyana wan a li ser çiya û deştan, wan her tim bi xwezayê ve girêdide.

Vîdeoyê balê dikişîne ser demên dijwar ên dîrokî, nemaze di serdema Sovyetê de. Di sala 1937’an de, bi hezaran Kurd ji herêmên wek Darakeand û deverên din ên Qafqasyaya Başûr, rastî represyon û sirgûnan hatin. Gelek Kurd hatin girtin û ber bi deştên Kazakîstanê ve hatin sirgûnkirin. Vîdeoyê bi taybetî çîroka jineke Kurd vedibêje ku diya wê jî hatibû sirgûnkirin, û ew bi zor û zehmetiyên mezin re rû bi rû mabûn.

Lêbelê, tevî van tengasiyan, gelê Kurd li Azerbaycanê tu carî nasnameya xwe ji bîr nekiriye. Vîdeo nîşan dide ku îro jî çawa malbatên Kurd bi zimanê xwe yê dayikê diaxivin û adetên xwe yên kevnar didomînin. Dayik û kalên Kurd ji zarokên xwe re stran, çîrok û kevneşopiyên xwe hîn dikin, bi vî awayî mîrateya xwe ya çandî diparêzin.

Jineke Kurd a bi navê Ülviya Hasanli, ku şêniya Darakeand e, di vîdeoyê de dibêje: "Ez Kurd im, Kurdê Darakeand im." Ew bi serbilindî behsa nasnameya xwe dike û daxwaz dike ku dewleta Azerbaycanê hê bêtir bihêz û mezin be, lê di heman demê de girîngiya parastina çand û zimanê Kurdî jî ronî dike.

Di vîdeoyê de dîmenên ku tê de zarokên Kurd nanê kevneşopî di tendûrê de çêdikin û ji hev re perçeyan didin, sembola yekîtî û hevgirtina malbatî ne. Her wiha ciwanên Kurd bi cilên xwe yên gelêrî, di nav berfê de dîlana xwe dikin, ku ev yek nîşana jiyan û berxwedana çanda wan e.

Vîdeoya Baku Media Center bi zelalî nîşan dide ku Kurdên li Azerbaycanê, wekî gelên din ên welêt, bi aramî dijîn û adetên xwe diparêzin. Ew beşek ji Azerbaycanê ne, lê di heman demê de nasnameya xwe ya Kurdî jî bi serbilindî dijîn û wê ji nifşên nû re derbas dikin.