Che Guevara yê Kurd: Selîm Soranî An Ku Cewher Namiq

Hewlêr - Kurdistan: Cewher Namiq Salim Îsmaîl, kesayetiyek girîng di dîroka têkoşîna Kurd de û yek ji kesên sereke di damezrandina saziyên siyasî yên Herêma Kurdistanê de, jiyana xwe ya tijî xebat û serpêhatî di sala 2011an de li Swêdê qedand. Cewher Namiq, ku bi navên cihêreng ên wekî Selîm, Selîm Soranî, Selîm Qiyade, Fuad û bi taybetî jî "Che Guevara yê Kurd" dihat naskirin, weke fîgureke rengîn û pêşeng di nav tevgera azadiyê ya Kurd de cih girt.

Zarokatî û Xwendin

Cewher Namiq Salim Îsmaîl di sala 1945an de li gundê Berlût ya herêma Germiyanê, ku beşek ji Başûrê Kurdistanê ye, ji dayîk bû. Xwendina xwe ya seretayî di sala 1956an de li Xaneqînê dest pê kir. Di sala 1958an de malbata wî bar kir Bexdayê û di sala 1964an de xwendina xwe ya navîn li wir qedand. Di heman salê de, li Sekreteriya Paytextê ya Bexdayê weke fermandar dest bi kar kir. Li gel kar, wî xwendina xwe ya êvarê domand û di sala 1968an de beşa zanistî ya qonaxa amadeyî bi dawî kir. Herwiha, di heman salê de li Koleja Rêveberî û Aborî ya Zanîngeha Mustensiriye beşa aborî xwend û di sala 1972an de bawernameya lîsansê wergirt.

Xebata Siyasî û Partiya Demokrat a Kurdistanê (PDK)

Cewher Namiq di sala 1964an de tevlî refên Partiya Demokrat a Kurdistanê (PDK) bû û destpêka kariyera xwe ya siyasî kir. Ji sala 1968an ve weke endamê komîteya navçeya Bilêse ya rêxistinkirina xwendekarên zanîngeh û peymangehan li Bexdayê çalak bû. Sala 1972an, li ser daxwaza Mekteba Siyasî ya PDKê tevlî hêzên Pêşmerge bû û li bajarokê Çomanê bi cih bû. Wî di nava PDKê de gelek peywirên girîng girt ser xwe, di nav de alîkariya rêvebirê Mekteba Siyasî û karê di beşa ragihandinê de.

Rola Wî Di Şoreşa Îlon û Gulanê de

Piştî hilweşandina Şoreşa Îlonê di sala 1975an de, Cewher Namiq koçberî Îranê bû. Lêbelê, têkoşîna wî neqediyabû. Di destpêka Nîsana 1975an de, Mesûd Barzanî wî erîkdar kir ji bo amadekirina Şoreşa Gulanê. Di dawiya Nîsanê de, ew tevî çar kesên din ji aliyê Barzanî ve hat vexwendin ku beşdarî yekemîn civîna serkirdayetiya demkî ya PDKê li Nexede (Rojhilatê Kurdistanê) bibin da ku berxwedanê bidomînin. Di payîza 1975an de, li Tehranê, bi serperiştiya Mesûd Barzanî, wî û Arif Teyfûr, Mihemed Riza û parêzer Kerîm Sultan (Kerîm Şingalî) planên Şoreşa Gulanê çêkirin.

Piştî ku ji aliyê SAVAKa Îranê ve hat eşkerekirin, Cewher Namiq bi Kerîm Şingalî re bi qaçaxî derbasî Bakurê Kurdistanê bû û bi alîkariya Kurdperweran û Partiya Demokrat a Kurdistanê - Tirkiye, xwe gihand Başûrê Kurdistanê. Li wir, di nava refên Pêşmergeyên Serkirdayetiya Demkî ya PDKê de, bi navên Selîm, Selîm Soranî, Selîm Qiyade û Fuad dihat nasîn. Ji ber wêrekiya wî, Pêşmergeyan jê re digotin "Che Guevara yê Kurd."

Bilindbûna Siyasî û Rola Wî di Parlementoyê de

Cewher Namiq di sala 1976an de weke endamê serkirdayetiya demkî ya PDKê (Konferansa Berlînê) hate hilbijartin. Paşê, ew berpirsê Herêma Yekê li Behdînanê bû. Lê di sala 1979an de ji PDKê vekişiya û di sala 1981ê de tevlî Partiya Gel a Demokrat a Kurdistanê bû, li wir wek endamê Komîteya Navendî hat hilbijartin. Lêbelê, ew ji vê partiyê jî vekişiya.

Di sala 1989an de dîsa vegeriya PDKê û wek endamê Komîteya Navendî (Kongreya Dehemîn) hate hilbijartin. Rola wî ya herî girîng di dîroka Herêma Kurdistanê de di 4ê Hezîrana 1992an de hat, dema ku ew weke yekem Serokê Civata Niştimanî ya Kurdistanê (Parlemana Kurdistanê) di dema yekem de hate hilbijartin. Ev yek serkeftineke mezin bû ji bo saziyên demokratîk ên herêmê.

Cewher Namiq di karê rojnamevaniyê de jî çalak bû. Sala 1993an, wî destûrnameya fermî ya xwedîtiya rojnameya "Birayatî", ku organa PDKê bû, ji Wezareta Rewşenbîriyê ya Hikûmeta Herêma Kurdistanê wergirt. Paşê, di sala 1997an de jî bû xwediyê rojnameya "Birayatî" ya werzişî.

Weke endamê Mekteba Siyasî ya PDKê, wî di sala 1993an de dest bi karê berpirsê Mekteba Navendî ya Lêkolîn û Nirxandinê kir, ku di dema wî de 35 pirtûk û belavokên cuda bi zimanên cûda hatin çapkirin.

Şerê Navxweyî û Hewldanên Aştiyê

Cewher Namiq di dema şerê navxweyî yê salên 1990î de jî hewldanên girîng ji bo aştiyê kir. Di 4ê Gulana 1994an de, wî li gel nûnerên YNKê peymana agirbestê û asayîkirina rewşa Başûrê Kurdistanê îmze kir. Herwiha, di Kanûna Pêşîn a 1994an de, ew tevî 58 endamên Civata Niştimanî ya Kurdistanê ji hemî lîsteyan, ji bo şermezarkirina şerê navxweyî li salona Civata Niştimanî pena girtin. Mixabin, di heman mehê de mala wî ya li Hewlêrê ji aliyê çekdarên YNKê ve hat talankirin.

Têkiliyên Navneteweyî û Rakirina Postê

Di sala 2002an de, Cewher Namiq li Konferansa Londonê wek endamê Komîteya Şopandin û Hemahengiyê ya Kongreya Opozisyona Iraqî hate hilbijartin. Di 20ê Kanûna Pêşîn a 2003an de, ligel Serok Mesûd Barzanî pêşwaziya Senatorê Fransayê Emre Dimontescue kir. Di bihara 2003an de, wî ji postê xwe yê Sekreterê Mekteba Siyasî ya PDKê îstifa kir.

Koçkirin û Miras

Piştî nexweşiyeke giran, di 15ê Sibata 2011an de ji bo dermankirinê çû Swêdê. Li Nexweşxaneya Karolinska hat diyarkirin ku nexweşiya penceşêra kezebê pê re heye. Sibeha Sêşemê, 22ê Adara 2011an, di 66 saliya xwe de li Swêdê koça dawî kir.

Cenazeyê wî di 24ê Adara 2011an de bi rêya Firokexaneya Hewlêrê vegerandin welat û ji aliyê Serok Mesûd Barzanî ve hate pêşwazîkirin. Roja 25ê Adara 2011an, Cewher Namiq Salim Îsmaîl li gundê xwe, Berlût a Germiyanê, hate veşartin.

Berhem û Taybetmendî

Cewher Namiq Salim Îsmaîl ne tenê siyasetmedar û Pêşmergeyekî wêrek bû, lê di heman demê de kesayetiyek çandî û hunerî jî bû. Ew di hunerên nîgar û xêzkirina li ser tabloyan de pispor bû, helbestvanek, dengbêjekî baş û pisporê meqamên Kurdî bû. Wî bi zimanên Kurdî, Erebî, Swêdî, Farisî û Îngilîzî baş dizanibû.

Ji berhemên wî yên nivîskî:

"Erê Federalî Bijardeya Siyasî Ye li Iraqê?" (2005)

"Kurd di Lîstika Metnên Yasayî de, Pêdaçûn di Destûra Herdemî ya Iraqê de" (Çapa Yekem, 2007; Çapa Duyem, 2011)

"Ezmûna Kurdî di Tevgera Xwe ya Pandû de" (2011)

Cewher Namiq Salim Îsmaîl jiyana xwe ji bo doza neteweyî ya Kurd terxan kir û weke yek ji rêberên pêşeng di bîranînên gelê Kurdistanê de her zindî ye.

Çavkanî: Partîpedia