Pêşbîniya Rola Pêşerojê yê Îdrîs Barzanî – Dîtineke Analîtîk

Desteya Lêkolînerên Kovara Rêveberiya Qeyranan - Bexda

Herêma Kurdistanê îro rûbirûyî rêze kêşeyên bingehîn e ku tenê di çarçoveya siyaset û aboriyê de namînin, lê di nava civak, çand û jîngehê de jî berbelav bûne. Di nav van kêşeyan de, navê Îdrîs Barzanî wekî karakterekî berbiçav û ciwan derdikeve pêş, ku hewl dide wêneyekî cuda ji ya ku dîmena siyasî ya Kurdî pê hatiye bikaranîn, pêşkêş bike. Axaftina li ser rola wî wekî însîyatîfên siyasî yên kevneşopî de nîne, lê belê di çalakiyên sivîl, çandî û civakî de ye ku bi demê re rengên stratejîk digirin. Li vir pirseke bingehîn derdikeve pêş: Gelo em rûbirûyî projeya serokekî nû ne, ku amûrên wê bandora xwe ya nerm ji bo amadekirina roleke serokatiyê ya mezintir di pêşerojê de, berhev dike?

Jîngeha Perwerdehiyê û Mîrateya Malbatê

Dema ku em ceribandina wî dinirxînin, em mecbûr in vegerin ser jîngeha ku tê de mezin bûye: wî mîrateya bapîrê xwe, rêberê herdem zindî Îdrîs Barzanî, hilgirtiye, ku navê wî bi qurbanîdan û karê meydanî di rêzên Pêşmerge de ve girêdayî ye. Wî pişta xwe bi xwendingeha bavê xwe, Serok Nêçîrvan Barzanî, ve girêdaye, ku bi amadebûna xwe ya pratîkî, nermbûna siyasî û hewldana ji bo girêdana Kurdistanê bi civaka navneteweyî re navdar bûye.

Îdrîs Barzanî bi vê mîrateya malbatî re berdewam e, di heman demê de xwe wekî rûyekî nûjen û cîhanî dide nîşandan, ku bersiva daxwazên nifşekî cuda dide.

Însîyatîfên Sivîl û Peyamên Kûr

Ji vê aliyê ve em dikarin însîyatîfên wî yên sivîl binirxînin, di nav de projeya bi daristanîkirina derdora Hewlêrê bi hezaran darên zeytûnan. Ev însîyatîf di nihêrîna yekem de wekî çalakiyeke jîngehî xuya dike, lê peyameke demdirêj di xwe de hildigire: girêdanek rasterast di navbera ax û nasnameyê de, hewldanek ji bo çandina fikra ku geşepêdan ji parastina xwezayê nayê veqetandin. Dar li vir ne tenê semboleke jîngehî ye, lê amûrek siyasî ya nerm e ku armanca wê çêkirina hişmendiya ciwanan e ji bo pêwîstiya avakirina têkiliyeke domdar bi jîngeha xwe re.

Berawirdkirina Bi Serokên Ciwanên Cîhanê Re

Berawirdkirina wî bi serokên ciwanên cîhanê re, aliyên vê ceribandinê eşkere dike. Emmanuel Macron li Fransa xwe wekî rûyekî nû li derveyî saziyên partiyan yên kevneşopî pêşkêş kir, û Justin Trudeau li Kanada wêneya xwe li ser vebûn û nirxên lîberal de ava kir.

Li herêmê jî, hin kes ceribandina Mihemed Bin Selman li Erebistana Siûdî, wekî mînakek serokekî ciwan dibînin, ku hevkêşeyên aborî û civakî ji nû ve saz kiriye.

Îdrîs Barzanî ji van mînakan bi wê yekê cuda dibe ku desthilatdariyê rasterast di siyasetê de bicîh nayîne, lê di wê de bi wan re yek dibe ku şertên diyalogê bi nifşên nû re û bikaranîna amûrên ne-kevneşopî ji bo avakirina qanûnîbûnê paşguh dike û, di warê karê çandî yê mirovî de pêşengiya civakê dike.

Stratejî û Amûrên Bandoriyê

Ew hewl dide ku cihê xwe bi rêya çand, karê sivîl û sembolîzma jîngehî destnîşan bike, ev jî li şûna rêya desthilatdariya siyasî ya rasterast. Ev rêbaz tê wateya pêşbîniyê. Nifşa ciwan a li Kurdistanê, ku piraniya nifûsê pêk tîne, di nav rêze pirsgirêkan de dijîn: rêjeya bilind a bêkariyê, qelsiya xizmetguzariyan û sînordariya kar.

Ev hewldan jî derî li ber rûyên ciwan de vedikin ku bikarin gotarek cuda pêşkêş bikin. Îdrîs Barzanî bi vê hevkêşeyê haydar e û hewl dide ku têkiliyeke taybet bi vî nifşî re ava bike.

Armanckirina Ciwanên Iraqê

Ger em vê bazinê berfireh bikin da ku li ciwanên Iraqê yên li navîn û başûr binihêrin, îhtîmalên bandora Îdrîs Barzanî di dema niha de sînordar dimînin, lê ew dikare amûrên xwe yên nerm bikar bîne ji bo avakirina pirên Iraqî û Kurdî.

Ciwanên Iraqê bi giştî di navbera qeyrana baweriyê bi çîna siyasî ya kevneşopî de hene û li rûyên nû digerin ku zêdetir nêzîkî pirsgirêkên wan bin. Îdrîs Barzanî bi axaftina xwe ya sivîl û çandî dikare xwe wekî dengekî Kurdî-Iraqî yê yekkirî bide nîşandan.

Pêşbîniya Pêşerojê û Senaryo

Pêşbîniya pêşerojê ji çarçoveya herêmî û navneteweyî nayê veqetandin. Kurdistan herêmek e ku bi qeyranan dorpêçkirî ye, di navbera Tirkiye û Îranê de û tevliheviyên têkiliyan bi Bexdayê re.

Di pêşbîniya pêşerojê de zêdetirê ji senaryoyekê vedikin:

Senaryoya Yekem

Berdewamiya rola sivîl û çandî bêyî veguherîna bo pozîsyoneke siyasî ya rasterast, lê bi bandoreke mezin li ser civakê.

Senaryoya Duyem

Çalakiya sivîl ji bo platformek siyasî di pêşerojê de, ev jî derî li ber roleke fermî vedike û ji vê perspektîfê, bandorên wî yên siyasî di cil û bergên sivîl û çandî de bi hêz derdikevin pêş.

Encam

Ya zelal ev e ku Îdrîs Barzanî heta niha di qada Kurdî de bi ser ketiye. Ew ne tenê mîrasgirekî siyasî ye, lê rûyek e ku hewl dide vegotina xwe ya taybet bi rêya civak, jîngeh û çandî de ava bike.

Di serdemekê de ku ciwan li semboleke nû digerin, ev rêbaz behîsek zîrekane ye. Ji vir girîngiya çavdêrîkirina geşepêdana vê dîtin û peyamê hê bêtir zêde dibe, ji ber ku dibe ku ew derfetên serokatiyeke ciwan di cûreyek cuda ya li Kurdistan û Iraqê di salên pêş de, bikişîne.

Lêkolînerên Zanistî:

- Talib Kazim Saadawi

- Qasim Şefîq Khazali