Xwaringehên Koyê Di Destê Jinan de ye

Xwaringehên Koyê Di Destê Jinan de: Modeleke Nû ya Pêşketin û Karsaziya Jinan

Sep 16, 2025 - 21:48
Xwaringehên Koyê Di Destê Jinan de ye
Modeleke Nû ya Pêşketin û Karsaziya Jinan

Koyê - Kurdistan: Li bajaroka Koyê ya Başûrê Kurdistanê, jinên karsaz di sektora xwarin û vexwarinê de roleke pêşeng dilîzin. Ev tevgera nû ne tenê derfetên kar ji bo jinan bixwe diafirîne, lê di heman demê de ji bo mêran jî cihê kar peyda dike û xwarinên resen ên Kurdewarî bi paqijî û destxweşiya jinan pêşkêş dike.

Ev pêşketin di çarçoveya karsaziya herêmî de, ku li ser bingeha xwarinên Kurdewarî û herêmî disekine, gelek bala mirovan dikişîne. Ji bilî xwaringehên fizîkî, çend jinên din jî li Koyeyê li malên xwe xwarinan çêdikin û bi rêya înternetê (online) difroşin. Her wiha, hin jinên din jî şîrînahiyan çêdikin û li dikanên cuda yên bajêr difroşin.

Çîrokên Serkeftinê Ji Karsazên Jin

Rêzan Abdullah: Yek ji jinên pêşeng Rêzan Abdullah e, ku ji sala 2022an ve xwaringehekê bi rê ve dibe. Rêzan bi xwe xwarinan çêdike û karsaziya xwe birêve dike. Ew bi dilsozî diyar dike ku "heke ez ciwan bûma, min ê sê xwaringehên mîna ya xwe bi rê ve bibira." Ew balê dikişîne ser girîngiya paqijiyê û pêbaweriya ku destê jinan di çêkirina xwarinên kevneşopî yên wekî ser û piyan de heye, ji bilî cûrbecûr xwarinên biraştî.

Xwaringeha Rêzan niha bi alîkariya du keçên wê û jineke din dixebite, di heman demê de çar mêr jî di beşa biraştina goşt de kar dikin. Hevjînê wê jî di karên derveyî xwaringehê de piştgiriyê dide wê. Rêzan her wiha behsa destpêkên dijwar dike û wê anî ziman ku 20 sal berê hevjînê wê ji ber gotegotên civakî qebûl nedikir ku ew di xwaringehekê de bixebite. Ew dibêje: "Civak hîn ewqasî pêş neketibû ku rê bide jinan ku xwaringehên wan hebin."

Ala Şiwan: Ala Şiwan, jineke din a karsaz, sê sal berê xwaringeha xwe vekir. Ew bi serbilindî dibêje ku wê kar ji bo 10 jin û 4 mêran peyda kiriye, û xwaringeha wê gelek navdar bûye. Piştî ku di sala 2011an de kolêja werzîşê qedand û nikarîbû di beşa xwe de kar bibîne, Ala biryar da ku riya karsaziyê bigire. Wê got, "Ji ber ku bavê min demek dirêj xwediyê xwaringehekê bû û ez bi xwe jî ji xwarinê hez dikim, min biryar da ku ez yekem xwaringeha jinan li Koyê vekim." Ala bawer dike ku xerîdar, çi mêr çi jin, ji xwaringehên jinan hez dikin ji ber ku "ew ji paqijiyê bawer dibin û dizanin ku jin bi dilsoziyeke dayikî dixebitin, jêhatîtir in û destên wan xweştir e." Xwaringeha Ala ku di destpêkê de tenê xwarinên Kurdewarî pêşkêş dikir, niha menuya xwe fireh kiriye û hemî cûre xwarin, şîrînî û qehweyên cuda jî dihewîne. Ew destnîşan dike ku ne tenê xelkê Koyê, lê di heman demê de mêvanên ji bajarên din jî bi taybetî ji bo xwarinên wan serdana xwaringeha wê dikin.

Sara Zanist: Sara Zanist, endezyareke ciwan ji Koyê ye, ew yek ji wan jinan e ku riya karsaziyê hilbijartiye. Piştî ku dahata wê di karê endezyariyê de kêm bû, wê bi îlhama hevoka "Heya kengê em kesên din dewlemend bikin? Çima em bi xwe dest pê nekin?" xwaringeha xwe vekir. Xwaringeha Sara, ku du sal e vekiriye, niha 8 kesan digihîne kar û bi saya çalakbûna wan di medyaya civakî de, zû navûdeng bi dest xistiye û mêvanan ji bajarên cuda dikişîne. Xwaringeha wê bi taybetî ji bo xwendekarên Zanîngeha Koyê di nirxan de kêmkirin û daxistinên berdewam pêşkêş dike û ji bo bûyerên civakî yên wekî şînî, şahî û cejnan jî xwarinên komî amade dike. Her çend Sara bawer dike ku di navbera xwaringehên jin û mêran de cûdahiyeke bingehîn tune be jî, ew balê dikişîne ser "tam û jêhatîbûna xwediyê wê," lê di heman demê de venaşêre ku ew "çawa li mala xwe xwarinê amade dikim û girîngiyê didim paqijiyê, di xwaringeha xwe de jî wisa me."

Ev tevgera karsaziya jinan li Koyê, ne tenê rewşa aborî ya jinan xurt dike, lê di heman demê de nirxên çandî yên Kurdewarî jî diparêze û modelên nû yên serkeftinê di civakê de diafirîne.

Şilêr Seîd

Çavkanî: Rojnameya Gilkend