Bihuşta Bavê Min Êdî Bi Kurdî Ye

Bihuşta Bavê Min: Rêwîtiya Kurekî Bo Dûv Rabûriya Malbateke Cihûyên Kurd a Jibîrkirî

Oct 17, 2025 - 11:20
Oct 17, 2025 - 11:24
Bihuşta Bavê Min Êdî Bi Kurdî Ye
Bihuşta Bavê Min: Rêwîtiya Kurekî Bo Dûv Rabûriya Malbateke Cihûyên Kurd a Jibîrkirî

Pirtûka nû ya bi navê (My Father’s Paradise) "Bihuşta Bavê Min: Rêwîtiya Lawekî li Dû Rabûriya Malbata Xwe," ku ji aliyê Ariel Sabar ve di sala 2008 an de hatiye nivîsandin û ji hêla Fahriye Adsay ve ji Ingilîzî hatiye wergerandin, çîroka balkêş û hestiyar a malbateke Cihûyên Kurd vedibêje ku bi hezaran salan li quncikeke dûr a cîhanê, li çiyayên Başûrê Kurdistanê, jiyan e.

Civaka Cihûyên Kurd ên Bêhempa

Pirtûk balê dikişîne ser civateke Cihûyên Kurd ên li Zaxoyê ku ewqasî îzole dijiyan ku wan hê jî bi aramî zimanê Îsa, ango Aramî, dipeyivîn. Ew piranî bê xwendin û nivîsandin bûn, lê bi mistîkên xwe-gihandî û çîrokbêjên şareza, etarên nefspiçûk û êzingvanên xurt dihatin nasîn. Ev civak bi cîranên xwe yên Misilman û Xiristiyan re li çiyayên Kurdistanê di nav ahengê de dijiyan. Yona Sabar, bavê nivîskar Ariel Sabar, di nav van neviyên Eşîrên Winda yên Îsraîlê de hat dinyayê.

Koça Girseyî û Winda Bûna Çandekê

Piştî Şerê Cîhanê yê Duyem û di salên 1950î de, Cihûyên Zaxoyê bi nişka ve di nav tengijînên etnîkî yên Rojhilata Navîn de xwe dîtin. Wan bi balafiran koçî dewleta nû ya Îsraîlê kirin, di koçeke girseyî ya 120 hezar Cihûyên ji Kurdistan - Iraqê de, ku ev yek ji diyasporayên cîhanê yên herî mezin û kêmtir-naskirî ye. Di hema hema şevekê de, çand û zimanê egzotîk ê Cihûyên Kurd mehkûmî tunebûnê bû.

Pêwendiya Kurê Nivîskar bi Rabûriya Bavê Xwe re

Ariel Sabar, kurê Yona, li Los Angelesê mezin bûye û di destpêkê de nexwestiye ti têkiliya wî bi mîrata bavê xwe yê koçber û ecêb re hebe. Bavê wî, Yona, li UCLA yê bûye profesorekî rûmetbilind û kariyera xwe bo parastina nerîtên gelê xwe terxan kiriye. Lêbelê, piştî ku kurekî Ariel çêdibe, eleqeya wî bi dîroka malbata xwe re şiyar dibe.

Rêwîtiyeke Hestiyar bo Kurdistanê (Iraqa Îro)

"Bihuşta Bavê Min" lêgerîna Ariel Sabar e ku niha û rabûriyê li hev bîne. Ariel û bavê xwe bi hev re diçin Iraqa îro ya piştî şer da ku bibînin bê çi maye ji bajarê Zaxoyê, ciyê Yona lê çêbûye. Bi vê rêwîtiyê, Ariel Sabar bajarê kevnar ê Zaxoyê tîne ber çavan û çîroka malbata xwe vedibêje, ciyê wan di nav destana mezin a Cihûyên Sefardîk ên bi hezaran salan a li welatên Misilman de ronî dike.

Di pirtûkê de, xwendevan bi kesayetên girîng ên malbata Sabar re têne nasîn:

Bavê kalikê Ariel: Ew boyaxvanê gund bû ku azweriya wî ya rastîn bi şev li kenîşteya piçûk a kerpîc a Zaxoyê diakirin bû.

Pîrika Ariel: Qehremaneke bêdeng ku piştî revandina zaroka xwe ya nûzayî, careke din bi ser xwe ve nayê.

Kalikê Ariel: Yê ku di bin giraniya feqîrî û rewşa dijwar a Cihûyên Kurd ên li Îsraîlê de diçewisî.

Yona yê Ciwan (Bavê Ariel): Kurikê serberdayî ku di çemê Xabûrê de avjenî dike, li ser banên xaniyan digere û berî ku ji "bihûştê" bêne avêtin, dibe xwediyê dawîtirîn bar-mîtzvahê Zaxoyê.

"Bihuşta Bavê Min" ne tenê çîrokeke malbatî ye, lê di heman demê de belgeyeke girîng e ji bo dîroka Cihûyên Kurd li Kurdistanê, çanda wan a windabûyî, û bandora koçberiyê li ser nasname û rabûriya kesan. Pirtûk ji bo kesên ku dixwazin li ser dîrok û çanda Cihûyên Kurd ya li Kurdistanê fêr bibin, xwendineke pir hêja ye.