Pêşveçûnên Siyasî û Bandora Wan li Ser Kurdistanê

Li gorî gotara analîzî ya Fuat Önen, ji hilweşîna Yekîtiya Sovyetan û vir ve, pêşveçûnên cîhanê divê di çarçoveya Şerê Cîhanê yê Sêyemîn de werin nirxandin, ku Rojhilata Navîn yek ji cepheyên wê yên sereke ye. Rojhilata Navîn bi çavkaniyên enerjiyê yên girîng û sînorên dewletî yên ku lihevhatî bi rastiyên dîrokî yên gelan re nîn in, tê destnîşankirin. Önen dibêje ku heta van sînoran hebin, şer li herêmê dê bidome.

Rewşa Herêmî û Rola Iran/Rûsyayê:

Dawiya Şerê Sûriyeyê bêserûber vekişîna Îranê ji herêmê anî. Rûsya jî, tevî ku bi tevahî venekişiyaye, wekî dewleteke lawazkirî tê dîtin. Önen pêşbînî dike ku di demek ne dûr de şer dê li Iraqê tundtir bibe û operasyonên leşkerî yên li dijî Îranê jî bên hêvîkirin. Ew her wiha destnîşan dike ku hêzên Haşdî Şabî yên li Yemen û Iraqê, ku Îran piştgiriyê dide wan, têne lawazkirin.

Şerê Rojhilata Navîn û Tevgera Rizgariya Neteweyî ya Kurdistanê:

Fuat Önen dibîne ku ev rewşa şer ji bo Şoreşa Neteweyî ya Demokratîk a Kurdistanê erênî ye, ji ber ku du ji çar dagirkerên Kurdistanê (Iraq û Sûriye) bi giranî hilweşiyane. Lê belê, ew tekez dike ku dagirkerên sereke yên herêmê Tirkiye û Îran in, û heya ev her du dewlet bi rewşa xwe ya heyî bidomînin, avakirina nîzameke nû li herêmê ne mumkun e, ji ber ku ew "du nûnerên girîng ên paşverûtiya herêmê" ne. Önen bawer dike ku ev dewlet jî dê neçar bimînin ku beşdarî şer bibin.

Pêvajoya Îmraliyê û Stratejiya Tirkiyeyê:

Fuat Önen pêvajoya Îmraliyê (ku ew jê re "Pêvajoya Bahçelî-Ocalan" jî dibêje) wekî hewildaneke Tirkiyeyê ji bo dagirtina valahiya siyasî ya li Rojhilata Navîn û bêçekkirina tevgera Kurd di warê îdeolojîk de dinirxîne. Ew vê pêvajoyê wekî "sefera nû ya dewleta Tirk li dijî her çar parçeyên Kurdistanê" bi nav dike û dibêje ku armanca wê ne çareserî ye, lê belê teslîmgirtina siyaseta Kurd û tasfiyekirina ramana rizgariya neteweyî ye. Önen îdia dike ku Tirkiye bi hinceta "bêçekkirina PKKê" şerekî dagirker li dijî Başûr û Rojava dimeşîne.

Hêviyên Dewletên Mezin û Rola Kurdan:

Önen du meylên sereke yên siyaseta Amerîkayê li ser Rojhilata Navîn analîz dike: Yek ji wan li dijî vekişînê ye û nêzîkî Îsraîlê ye; ya din jî, ku Trump nûnertiya wê dike, dixwaze pirsgirêkên bi Rûsyayê re çareser bike û li hemberî Çînê bi rêxistin bibe. Erdoğan hewl dide ku bi rêya Trump, xwe wekî çareserîbêjê pirsgirêkên Amerîkayê li herêmê nîşan bide, bi şertê ku têkiliyên bi Kurdan re li gorî qebûlkirina Tirkiyeyê werin guhertin.

Pêşbîniyên Pêşerojê û Helwesta Tevgera Kurd:

Fuat Önen destnîşan dike ku projeya Tirkiyeyê ya di Sûriyeyê de (bi riya HTŞ'ê) dê bi ser nekeve, ji ber ku damezrandina "yek netewe, yek ala, yek artêş" li Sûriyeyê, ku gelek gel û mezheb lê hene, ne mumkun e. Ew tekez dike ku tişta ku dewleta Tirk bi sedsalan nikaribû bike, tu hêzeke din nikare bike. Önen bang li siyaseta Kurdistanî dike ku xwe ji bo şer amade bike û "xewnên aştiyê" ji holê rake, ji ber ku "şerekî ku li ser wan ferz hatiye kirin" heye. Ew dibêje ku Kurd neçar in ku beşdarî vî şerî bibin.

Pirsên Hevgirtina Kurd, Îsraîl, Tirkiyeyê:

Gotar îdiayên "tifaqên Kurd-Tirk" red dike, dibêje ku hebûna Tirkiyeyê li Kurdistanê dagirkerî û jenosîdî ye. Têkildarî Îsraîlê, Önen diyar dike ku Îsraîl ji bo berjewendiyên xwe yên emperyal dixwaze li nêzîkê xwe dewleteke Kurd hebe, lê ev yek wekî stratejiyeke demkurt tê dîtin. Ew hişyarî dide ku hevpeymaneke nû ya Tirkiye-Îsraîl dikare pêk were û gotinên li ser "xetereya Îsraîlê" wekî manîpulasyon dinirxîne.

Bandorên Pêvajoya Îmraliyê li Bakurê Kurdistanê:

Fuat Önen bawer nake ku pêvajoya heyî dikare bandorek erênî li Bakurê Kurdistanê bike. Armanca vê pêvajoyê ew e ku siyaseta Kurd bê teslîmgirtin û Kurd bi "xewnên civaka demokratîk" ve di nav mileta Tirk-Tirkiyeyê de werin yekkirin. Ew rexne li nêrîna Öcalan digire ku federasyon, otonomî û dewleta serbixwe bi sosyolojiya dîrokî ya Kurd re lihevhatî nînin, û dibêje ku ev yek armanc dike ku Kurd "atomîze" bibin û ji rastiya netewebûnê dûr bikevin.

Önen vê pêvajoyê wekî "êrîşeke jenosîdî û dagirker" dinirxîne, lê bawer dike ku gelê Kurd, piştî ewqas ezmûn û şer, dê teslîm nebe û ev pêvajo dê zêde neçûye. Ew dibêje ku di sedsala 21emîn de, di çaryeka duyemîn de, ne mimkûn e ku miletek bê teslîmgirtin an atomîzekirin.

Gazî ji Bo Şoreşgerên Tirkiyeyê û Kurd:

Önen daxwaz dike ku şoreşgerên Tirkiyeyê û Kurd bi perspektîfa şer li herêmê û cîhanê binêrin û têkoşîna xwe bi perspektîfa desthilatdariyê pêş bixin. Ew Rexne li partiyên "çep" ên nav DEM Partiyê dike, ku wan wekî "ne şoreşger û ne sosyalîst" bi nav dike, ji ber ku ew bernameya şoreşa Tirkiyeyê û Kurdistanê red dikin û bawer dikin ku pirsgirêka Kurd dikare bi "demokratîzekirin" bi dewleta Tirk re were çareserkirin. Önen bi tundî li dijî her cûre piştgirîkirina pêvajoyên ku di bin kontrola îstixbaratê de ne derdikeve.