Girêdanên Çîrokên Gelêrî Yên Kurdistan û Mezopotamyayê Bi Ewropayê Re
Nivîskar Uskê Cîmîk Girêdanên Çîrokên Gelêrî Yên Kurdistan û Mezopotamyayê Bi Ewropayê Re Dide Der
Hewlêr - Kurdistan: Nivîskar Uskê Cîmîk, lêkolînerekî çîrokan, di xebateke xwe ya nû de balê dikişîne ser girêdanên kûr di navbera çîrokên gelêrî yên Kurdî û mîtolojiyên kevnar ên Mezopotamyayê de. Cîmîk, ku berê jî çîroka "Muzîkjenên Bremenê" bi çîroka "Çiyayê Sîpanê" re dabû ber hev, vê carê çîroka navdar a Almanî "Hansel û Gretel" bi çîroka Kurdî "Çêrûka Qûngirê" re hevpar dibîne.
Di lêkolîna xwe de, Cîmîk destnîşan dike ku çawa mijar û fîgurên di van çîrokan de, digel cihên wan ên cografî, dişibin hev. Ew rave dike ku di çîroka "Hansel û Gretel" de, du bira ji aliyê bavê xwe ve li daristanê tên terikandin, rêya xwe winda dikin û dikevin xaniyekî şekirî ku tê de pîrhebok û cînîkekê xirab heye û dixwaze wan bixwe. Zarok bi aqilmendî ji wê direvin û xilas dibin.
Cîmîk balê dikişîne ser heman mijarê di çîrokên Kurdî yên Anatoliya Navîn de. Çîroka "Çêrûka Qûngirê" ku wî îro parve kiriye, li ser sê xwişkan e – Pitik, Titik û Qûngir – ku diçin daristanê ji bo berhevkirina pejink û şijingan. Piştî ku rêya xwe winda dikin, dikevin mala "Pîrikê Merxwur" (pîrê jin a goştxwar, vampîr). Pîrik dixwaze wan bixwe, lê xwişka herî zana, Titik, bi hîleyên xwe plana pîrikê pûç dike û sê keç xilas dibin.
Lêkolîner Cîmîk amaje bi girîngiya fîgura "Pîrikê Merxwur" dike û dibêje ku ev fîgur ji baweriyên pir kevnar tê. Ew radigihîne ku li Mezopotamyayê, mirovan ji cinên jin ên xerab ditirsiyan ku navên wan Lamashtu û Lilith bûn. Dihat bawer kirin ku ew zarokan dikujin û zirarê didin mirovan. Heman fîgur li Ewropayê jî hebû û jê re cadû dihate gotin. Cîmîk dibîne ku cadûya di "Hansel û Gretel" de û "Pîrikê Merxwur" di çîroka Kurdî de pir dişibin hev.
Cîmîk herwiha agahiyek girîng a din jî parve dike, ku ew di xebateke xwe ya berê de li ser "xelkedondurma" bi berfirehî nivîsandibû. Ew destnîşan dike ku baweriya Lilith/Pîrîk hîn jî di nav Kurdên Anatoliya Navîn de dijî. Pîrîk li gorî baweriya gel, serê jinên ku ducaniyê dikin diêşîne. Di çar deh rojên pêşî yên zayînê de, malbat zarok ji Pîrîkê diparêzin. Ji bo vê yekê, hin tişt li tenişta jina ducanî têne danîn, wek cilekî mêran li ser pitikê, an jî pûçikên nanê hişkkirî di bin balîfê pitikê de, an jî cilekî jinekê ku berê bi Pîrîkê re şer kiribe û serketî bûbe. Dihat bawer kirin ku ev tişt xwedî hêzek parastinê ne, bi vî awayî hem dayik û hem jî pitik ji Pîrîkê dûr dimînin.
Cîmîk di encama xebata xwe de diyar dike ku "Çêrûka Qûngirê" ji ber vê yekê hem berdewamiya bîreke pir kevnar e û hem jî çanda gelê Kurd nîşan dide. Ew bang li xwendevanan dike ku bi hev re vê çîrokê bixwînin.
Çavkaniya çîroka "Çêroka Qûngirê" ji Turkanê Miradî (sala 2007, 50 salî) ji gundê Hesarê (Hisar) / Kulu / Konya, eşîra Cêlika, bi devoka Reşîya hatiye wergirtin.
